مقدمه:
یگان حفاظت از منابع طبیعی بر مبنای اصول 45 و 50 قانون اساسی و ماده 179 قانون برنامه سوم توسعه که در ماده 129 برنامه چهارم تنفیذ شده با پیشنهاد سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور و با تصویب ستاد کل نیروهای مسلح از اواخر سال 1384 رسماً تشکیل شد. بر همین اساس در استان ایلام نیز در اواخر سال 1385 یگان حفاظت با کمترین امکانات و حداقل نیرو تشکیل و فعالیت خود را آغاز نمود و به سرعت در کلیه شهرستانها راه اندازی شد.
اهداف یگان حفاطت:
1- افزایش اثر بخشی فعالیت های سازمان
2- تقویت و عمومیت بخشیدن رفتارهای قانونمند در عرصه های منابع طبیعی
3- تعمیم و گسترش اندیشه و رفتارهای حفاظتی در پیکره سازمان متبوع و جامعه
4- سرعت بخشیدن به اجرای احکام و مقررات حفاظتی سازمان
5- تقویت برنامه های پیشگیری و کاهش پروندهای متشکله از طریق اجرای اقدامات بازدارنده
6- بالا بردن ضریب حفاظت از منابع طبیعی و انفال
7-خود باوری همکاران حفاظتی خصوصاً در عرصه ها و هنگام برخورد با متخلفین
مأموریتها و وظایف یگان حفاظت بر اساس دستورالعمل های مصوب:
1- حفاظت از عرصه و اعیان منابع طبیعی از طریق اجرای مقررات موضوعه بر اساس طرح ها و دستور العمل های مربوطه
2- گشت و مراقبت واقدامات پیشگیرانه و اطلاع رسانی به موقع به منظور حفظ و حراست از عرصه و اعیان منابع طبیعی
3- کنترل بهره برداری از عرصه و اعیان منابع طبیعی طبق قوانین موضوعه
4- اتخاذ تدابیر تمهیدات و اقدامات لازم به منظور جلوگیری و مقابله با جرایم مرتبط با وظایف قانونی سازمان
5- جلوگیری از تردد و چرای غیر مجاز دام در عرصه واعیان منابع طبیعی طبق قوانین ومقررات مربوطه
6- بازرسی و کنترل محموله های جنگلی و مرتعی و کشف محموله های قاچاق غیر مجاز در معابر ، جنگلها و محورهای مواصلاتی با هماهنگی ناجا
7- بازرسی مستمر کارگاه های چوب بری و کارخانجات صنایع چوب بر اساس تبصره 3 ماده 54 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع
8- اتخاذ تدابیر اجرایی و اقدامات پیشگیرانه ،پیش آگاهی ، کشف و تعقیب جرم و مجرم مرتبط با ماموریت یگان در چهار چوب قوانین موضوعه
9- تشکیل پرونده قضایی متخلفین ، قاچاقچیان و متجاوزین به عرصه و اعیان منابع طبیعی و جرایم مشهود برابر قوانین حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع، ارجاع و اعزام به مراجع قضایی
10- اتخاذ تدابیر اجرایی و اقدامات پیشگیرانه ، پیش آگاهی و همکاری در کشف و اطفاء حریق و امور امدادی و مردم یاری به هنگام بروز سوانح غیر مترقبه در عرصه های منابع طبیعی با هماهنگی واحدهای ذیربط
11- انجام وظائف قانونی در مقام ضابط خاص دادگستری در حوزه ماموریت ودر حدود وظایف مطابق ماده 15 قانون آیین دادسری کیفری مصوب 28/6/78 و مواد بعدی آن قانون
12- مساعدت و همکاری با عوامل انتظامی محل ماموریت در کشف جرائم
13- اجرای تصمیمات ، آراء و احکام مراجع اداری و قضایی صادره در خصوص پرونده های مرتبط با تخلفات و جرائم در عرصه و اعیان منابع طبیعی
14- برقراری تعامل با مراجع نظامی ، انتظامی، قضایی و سایر دستگاه ها به منظور اجرای بهینه وظایف و ماموریتهای یگان با هماهنگی سازمان
15- جمع آوری اطلاعات انتظامی توسط یگان و هماهنگی و همکاری متقابل با ناجا و حراست سازمان متبوع جهت جمع آوری اخبار و تولید اطلاعات مورد نیاز در راستای انجام بهینه وظایف آنها
16- انجام اقدامات لازم برای حفاظت اماکن سازمان و نظارت و کنترل بر ورود و خروج اشیاء و اموال سازمان به منظور حصول اطمینان از بر قراری حفاظت بر اساس دستور العمل های صادره
17- انجام ماموریت ها و وظایفی که در شرایط غیر عادی در امور امنیتی و انتظامی از سوی ناجا ابلاغ میشود
18- تهیه و تدوین طرح توزیع تسلیحات و تجهیزات انتظامی و مخابراتی برابر مواد مصوب سازمان و ارائه آن به ناجا جهت سیر مراحل تصویب با هماهنگی واحد های ذیربط.
تبصره: یگان حفاظت مجاز است جهت انجام وظایف خود با هماهنگی مدیر کل منابع طبیعی استان پایگاه ویژه حفاظت از منابع طبیعی دایر نماید
چارت تشکیلاتی یگان حفاظت مصوب سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور :
پروژه های اجرایی یگان حفاظت :
1- تأمین و تجهیز نیروهای حفاظتی
2- گشت و مراقبت و اطلاع رسانی
3- کشف و اطفاء حریق در جنگلها و مراتع
4- بکارگیری نیروی نظامی و انتظامی
5- بهره برداری از شبکه رادیویی بیسیم
وضعیت موجود یگان حفاظت استان ایلام :
یگان حفاظت استان ایلام هم اکنون در کلیه مراکز ادارات منابع طبیعی شهرستانها تابعه استان (8 شهرستان) دارای 8 پاسگاه ویژه منابع طبیعی – 14 پاسگاه حفاظتی – 73 نفر نیروی حفاظتی و 11 نفرسرباز و افسر وظیفه بوده که کار مراقبت از یک میلیون و هفتصدو پنجاه هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی استان را عهده دار می باشند که با این وصف به طور تقریبی به ازای هر 21 هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی یک نفر نیروی حفاظتی وجود دارد که با استاندارد هر 5 هزار هکتار یک نفر فاصله زیادی دارد.
پیشگیری و کشف اطفاء حریق :
یگان حفاظت استان در راستای پیشگیری ، کشف و اطفاء به موقع و سریع حریق در فصل حریق و در مناطق بحرانی و نیمه بحرانی کلیه شهرستانهای تابعه استان تعداد 90 نفر دیده بان با احراز شرایط ویژه از قبیل (آمادگی جسمانی مناسب ، داشتن موتورسیکلت و تلفن همراه ، بومی بودن و غیره) و با آموزش های مناسب و لازم بکارگیری نموده که با گشت زنی های مداوم و هر روزه نقش مهمی در کشف , اطلاع رسانی و اطفاء حریق در جنگلها و مراتع استان را ایفا می نمایند.
ملاحظات :
1- توجه به کار فرهنگی به جهت بالا بردن فرهنگ عمومی حفاظت از منابع طبیعی نیاز جامعه امروزی است .
2- حفاظت از منابع ملی یک کار کاملاً علمی و آموزشی است باید به آحاد جامعه آموزش داده شود.
3- حفاظت از منابع ملی در جامعه باید نهادینه شود و توجه خاص مسئولین مملکتی را می طلبد.
4- در شرایط کنونی زیست محیطی حفاظت از منابع ملی باید به یک وظیفه همگانی تبدیل شود.
5- در قوانین حفاظت از منابع طبیعی باید بازنگری شود قوانین فعلی جوابگو نیست.